11 علت لرزش دست: از عوامل ژنتیکی تا عادات روزمره

هر فردی ممکن است دچار لرزش دست شود. دست‌های همه افراد دارای لرزش‌های خفیفی هستند که ممکن است با مصرف کافئین، مصرف دارو یا اضطراب افزایش یابند. این لرزش‌ها معمولا دلیل خاصی ندارند؛ ولی، در برخی اوقات، بیماری‌های مختلفی مانند لرزش اساسی می‌توانند علت لرزش دست باشند. در ادامه این مطلب، به سؤال «علت لرزش دست چیست» پاسخ می‌دهیم و به روش‌های درمان و پیشگیری از آن می‌پردازیم.

لرزش دست به دلیل استرس و فشار عصبی

لرزش غیرقابل‌کنترل دست‌ها یا دیگر بخش‌های بدن می‌توانند یکی از علائم اضطراب و فشار عصبی باشند. لرزش دست هنگام استرس خطرناک نیست؛ ولی، ممکن است ناخوشایند باشد. زمانی که استرس دارید، بدنتان در حالت جنگ یا گریز قرار می‌گیرد و باعث می‌شود که هورمون‌های استرس ترشح شوند و ضربان قلب، فشارخون و تنفس افزایش یابد. این امر باعث انقباض عضلات و به‌تبع آن، لرزش دست‌ها می‌شود.

لرزش دست به دلیل کمبود خواب

بدن شما برای تجدید قوا و ترمیم سلول‌ها به خواب نیاز دارد؛ بنابراین، اگر به‌اندازه کافی نخوابید، بدنتان مجبور می‌شود در شرایط استرس‌زا کار کند؛ در نتیجه، کمبود خواب می‌تواند باعث ایجاد احساس گیجی شود و علت لرزش دست باشد.

خستگی و لرزش دست

استفاده طولانی‌مدت از دست‌ها و بازوها برای انجام کارهای تکراری می‌تواند دیگر علت لرزش دست باشد. خستگی عضلات در افرادی که به‌صورت مکرر از عضلات خود استفاده می‌کنند، متداول است و می‌تواند منجر به لرزش دست‌ها و بازوها شود. 

کمبود چه ویتامین هایی منجر به لرزش دست می شوند؟

تحقیقات نشان می‌دهند که کمبود ویتامین B12 می‌تواند باعث ایجاد برخی از علائم عصبی از جمله حرکات غیرارادی مانند لرزش، پارکینسونیم و بیماری کره شود؛ ولی، حرکات غیرارادی از علائم نادر کمبود این ویتامین محسوب می‌شوند. افرادی که دچار کمبود ویتامین B12 هستند، باید مکمل‌ها را برای جلوگیری از آسیب عصبی دائمی و دیگر تأثیرات مصرف کنند.

مصرف چه داروهایی موجب لرزش دست می شوند؟

لرزش خفیف تا شدید دست می‌تواند یکی از عوارض جانبی داروها باشد. برخی از داروهای ایجادکننده این علامت عبارت‌اند از:

• داروهای تیروئید (اگر بیش از اندازه مصرف شوند)
• اپی‌نفرین و نوراپی‌نفرین
• داروهایی که برای درمان فشارخون بالا تجویز می‌شوند
• داروهای ضدویروس
• داروهای آنتی‌بیوتیک
• داروهای ضدافسردگی
• داروهای محرک
• داروهای تثبیت کننده‌های خلق
• داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
• داروهایی که برای درمان بیماری آسم تجویز می‌شوند
• داروهایی که برای درمان تشنج تجویز می‌شوند
• داروهایی که برای درمان سرطان تجویز می‌شوند

لرزش دست به دلیل مسمومیت با جیوه

مسمومیت با فلزات سنگین مانند جیوه، سرب و آرسنیک می‌تواند منجر به آسیب عصبی و لرزش اندام‌ها شود. محققان هنوز درباره اثرات مضر سموم محیطی مانند مواد و ترکیبات موجود در زباله‌های صنعتی در حال تحقیق هستند.

علت لرزش دست بعد از ورزش چیست؟

کم‌آبی یا ازدست‌دادن الکترولیت‌های ضروری مانند پتاسیم یا منیزیم از طریق تعریق، می‌تواند علت لرزش دست بعد از ورزش باشد. ازآنجایی‌که این مواد معدنی برای حفظ عملکرد صحیح عضلات و اعصاب ضروری هستند، کاهش آن‌ها می‌تواند تعادل بدن را به هم بزند و باعث لرزش دست‌ها شود.

مصرف کافئین و لرزش دست

کافئین محرکی طبیعی است که می‌تواند سیستم عصبی شما را فعال کند. زمانی که کافئین یا دیگر محرک‌ها را بیش از اندازه مصرف می‌کنید، می‌توانند سیستم عصبی بدن شما را تحریک کنند و باعث لرزش دست‌هایتان شوند. خوب است بدانید که کافئین در قهوه، چای و نوشابه وجود دارد.

نیکوتین و مشروبات الکلی؛ از علل رایج لرزش دست

اگر مشروبات الکلی را بیش از اندازه مصرف کنید، بدنتان به اثرات آن‌ها وابسته می‌شود. ازآنجایی‌که بدنتان به مصرف بیش از اندازه الکل کرده است، زمانی که آن را مصرف نمی‌کنید، تعادل مغزتان به هم می‌ریزد و باعث لرزش دست چپ و راست و علائم خطرناک دیگر می‌شود. نیکوتین موجود در محصولات تنباکو نیز با افزایش ضربان قلب و اضطراب، می‌تواند باعث لرزش دست‌ها شود. اگر می‌خواهید محصولات تنباکو را ترک کنید، با پزشک باتجربه‌ای صحبت کنید.

علت لرزش دست هنگام نوشتن چیست؟

اسپاسم‌های عضلات انگشتان که اغلب ناشی از اختلال در انتقال سیگنال‌های عصبی از دست به طناب نخاعی و مغز هستند، می‌توانند باعث لرزش دست در هنگام نوشتن شوند. در افراد جوان‌تر، این علامت ممکن است ناشی از استرس، اضطراب، نگرانی بیش از اندازه یا اختلالات سیستم عصبی خودمختار باشد. همچنین در افراد مسن‌تر، این علامت ممکن است توسط لرزش اساسی، بیماری پارکینسون، تومورهای مغزی یا آسیب‌های سر ایجاد شود. مصرف داروهای ضدافسردگی و کمبود کلسیم یا پتاسیم از دیگر دلایل لرزش دست در هنگام نوشتن هستند.

لرزش دست نوزاد نشانه چیست

در بیشتر موارد، لرزش دست نوزاد کاملا طبیعی و بی‌خطر است و دلیل خاصی ندارد. برخی از دلایل لرزش دست‌های نوزاد عبارت‌اند از:

• سیستم عصبی تکامل‌نیافته: به عبارت دیگر، سیستم عصبی نوزاد هنوز به‌صورت کامل رشد نکرده است. زمانی که نوزاد به سن 1 الی 2 ماهگی برسد، لرزش‌ها کمتر می‌شوند
• رفلکس مورو: اگر صداهای بلند یا دیگر محرک‌های محیطی باعث غافلگیرشدن نوزاد شوند، ممکن است این علامت را مشاهده کنید. این علامت تا سن 3 الی 6 ماهگی متداول است و جای نگرانی نیست
• کافئین موجود در شیر مادر: اگر مادر نوشیدنی‌های کافئین‌دار بسیاری را مصرف کند، کافئین ممکن است به نوزاد انتقال یابد و باعث ایجاد این علامت شود
• نارضایتی از تعویض پوشک: اگر لرزش دست‌ها و بخش‌های دیگر بدن نوزاد خود را در هنگام تعویض پوشک مشاهده می‌کنید، ممکن است نشان‌دهنده نارضایتی او از تعویض پوشک باشد
• گرسنگی: گرسنگی و گریه‌کردن که یکی از نشانه‌های آن است، می‌تواند باعث لرزش دست‌ها و دیگر بخش‌های بدن نوزاد شود. اگر این علامت را به همراه گریه‌های مکرر و مداوم مشاهده می‌کنید، نوزاد خود را به پزشک ببرید

علت رایج لرزش دست در کودکان

لرزش دست کودکان می‌تواند نشان‌دهنده بیماری‌های خطرناک باشد؛ بنابراین، اگر کودک شما این علامت را تجربه می‌کند، بهتر است در اولین فرصت به دکتر متخصص مراجعه کنید. عوامل ژنتیکی، مشکلات تغذیه‌ای و مسمومیت با سرب از برخی از دلایل لرزش دست‌های کودکان محسوب می‌شوند. این علامت در کودکانی با آسیب‌های تروماتیک مغزی نیز متداول است.

علت رایج لرزش دست در نوجوانان

لرزش دست در نوجوانی اغلب ناشی از هیجان، کلافگی، خجالت یا تعجب است و علامت بیماری‌های خطرناک نیست؛ ولی، باید توسط پزشک متخصص بررسی شود. لرزش در هر دو دست معمولا ناشی از هیجان، اضطراب، خستگی، تب، گرسنگی یا لرزش اساسی است. برخی از داروها مانند داروهای ضدصرع، داروهای بتا آدرنرژیک، داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی و داروهای ضدافسردگی و دلایل ثانویه مانند افت قند خون، کمبود سدیم، کمبود کلسیم یا کمبود منیزیم نیز ممکن است باعث لرزش دست در نوجوانان شوند.

علت رایج لرزش دست در جوانان

دلایل بسیاری ممکن است علت لرزش دست در جوانی باشند. برخی از مهم‌ترین دلایل عبارت‌اند از:

• استرس و اضطراب: این علامت در جوانان اغلب با استرس و اضطراب ناشی از امتحان، فشارهای اجتماعی یا مشکلات شخصی مرتبط است
• لرزش اساسی: لرزش اساسی در جوانان ممکن است ناشی از دلایل ژنتیکی باشد و باعث ایجاد لرزش‌های قابل‌توجه و مداوم در دست‌ها شود
• مصرف کافئین و محرک‌ها: مصرف بیش از اندازه قهوه، نوشیدنی‌های انرژی‌زا و چای می‌تواند سیستم عصبی را تحریک کند و باعث ایجاد لرزش دست عصبی شود
• عوارض جانبی داروها: داروهایی مانند داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب می‌توانند باعث ایجاد علامت در جوانان شوند
• مشکلات متابولیک و تیروئید: اختلالات تیروئید مانند پرکاری تیروئید می‌توانند روی متابولیسم تأثیر بگذارند و منجر به لرزش دست‌ها شوند
• عوامل ژنتیکی: افرادی با سابقه خانوادگی لرزش ممکن است این علامت تجربه کنند
• بیماری‌های عصبی: در موارد نادر، بیماری‌های عصبی مانند بیماری پارکینسون ممکن است باعث لرزش دست چپ در جوانی شوند

علت لرزش دست در سالمندان

بسیاری از افراد بالای 70 سال لرزش دست را تجربه می‌کنند. این علامت خطرناک نیست؛ ولی، با خطر زوال عقل مرتبط است و می‌تواند روی کیفیت زندگی تأثیر بگذارد. دلایل لرزش دست در پیری عبارت‌اند از:

• بیماری‌های زمینه‌ای: این علامت می‌تواند نشان‌دهنده بیماری‌های مزمن یا خطرناک مانند سکته، نارسایی کلیه یا ریه، پرکاری تیروئید یا اختلال استرس پس از سانحه باشد
• آسیب مغزی: آسیب مغزی ناشی از سکته و آسیب‌های تروماتیک مغزی می‌توانند نحوه حرکت بدن را تغییر دهند و باعث لرزش دست‌ها شوند
• بیماری‌های عصبی: بیماری‌های عصبی مانند بیماری پارکینسون، ام‌اس، بیماری هانتینگتون و لرزش اساسی می‌توانند علت لرزش دست در سالمندان باشند
• سبک زندگی: لرزش‌ها می‌توانند ناشی از اضطراب، استرس مزمن، خستگی، قند خون پایین یا مصرف بیش از اندازه کافئین، الکل یا نیکوتین باشند
• عوارض جانبی داروها: لرزش دست‌ها و دیگر بخش‌های بدن می‌توانند عوارض جانبی داروهای ضدتشنج، داروهای تثبیت‌کننده خلق، داروهای فشارخون بالا، داروهای ضدویروس، داروهای آنتی‌بیوتیک، داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، داروهای آسم، داروهای ضدسرطان و داروهای محرک باشند
• مشکلات تغذیه‌ای: کمبود ویتامین B12 می‌تواند روی اعصاب تأثیر بگذارد و منجر به لرزش دست شود

چرا زنان باردار دچار لرزش دست می شوند؟

لرزش دست‌های زنان باردار ناشی از لرزش فیویولوژیک تشدیدشده، مصرف داروهای سمپاتومیمتیک یا لرزش اساسی است. لرزش اساسی یکی از متداول‌ترین اختلالات حرکتی ارثی است که باعث لرزش دست می‌شود. این لرزش دست ارثی ممکن است با مصرف کافئین بدتر شود.

چه بیماری هایی منجر به لرزش دست می شوند؟

برخی از بیماری‌هایی که می‌توانند علت لرزش دست باشند، عبارت‌اند از:

• لرزش اساسی: لرزش اساسی یکی از متداول‌ترین دلایل لرزش دست در بزرگسالان است. این بیماری معمولا باعث لرزش دست‌ها می‌شود و علائم عصبی دیگری ندارد. محققان هنوز نمی‌دانند چه چیزی باعث ابتلا به این بیماری می‌شود؛ ولی، به نظر می‌رسد که اغلب ارثی است
• بیماری پارکینسون: در این بیماری، سلول‌های مغزی کنترل‌کننده حرکت آسیب می‌بینند. لرزش دست‌های افراد مبتلا به بیماری پارکینسون برخلاف افراد مبتلا به لرزش اساسی اغلب در هنگام استراحت بدتر می‌شود. حرکت آهسته، وضعیت بدنی خمیده، مشکلات تعادلی و سفتی از دیگر علائم این بیماری به شمار می‌روند
• ام‌اس: ام‌اس یا مولتیپل اسکلروزیس به پوشش اعصاب که با نام میلین شناخته می‌شود، آسیب می‌زند. تحقیقات نشان می‌دهند که حدود 25 الی 58% از بیماران مبتلا به این بیماری دچار لرزش دست و دیگر بخش‌های بدن می‌شوند. لرزش‌های حدود یک‌چهارم از افراد مبتلا به ام‌اس شدید هستند. لرزش معمولا با آتاکسی یا دژنراسیون سیستم عصبی مرتبط است. علاوه بر لرزش، آتاکسی می‌تواند باعث مشکلات هماهنگی و مشکلات گفتاری شود
• سندرم تونل کارپال
• آرتریت
• بیماری تشنج
• تومور مغزی
• مننژیت که به التهاب بافت احاطه‌کننده مغز گفته می‌شود
• آنسفالیت که به التهاب یا عفونت مغز گفته می‌شود
• بیماری‌های ژنتیکی مانند بیماری ویلسون

چگونه لرزش دست را درمان کنیم؟

درمان لرزش دست به علت ایجادکننده آن بستگی دارد؛ برای مثال، لرزش دست هنگام عصبانیت یا استرس یا یادگیری تکنیک‌های مدیریت خشم یا استرس برطرف می‌شود. همچنین اگر لرزش دست‌های فرد ناشی از اختلالات اسکلتی عضلانی مانند سندرم تونل کارپال یا آرتریت باشد، داروها و جراحی می‌توانند به درمان آن کنند؛ ولی، درمان لرزش دست ناشی از سکته، تومورهای مغزی یا ام‌اس معمولا امکان‌پذیر نیست. در ادامه این بخش، شما را با روش‌های درمان این علامت بیشتر آشنا می‌کنیم.

• داروها: پزشکان ممکن است داروهایی را برای درمان دلایل زمینه‌ای این علامت تجویز کنند. برخی از این داروها عبارت‌اند از: داروهای مسدودکننده بتا برای لرزش اساسی، داروهای ضدتشنج، آرام‌بخش‌های بنزودیازپین، داروهای دوپامینرژیک که قرص لرزش دست پارکینسون محسوب می‌شوند، داروهای آنتی‌کولینرژیک یا تزریق بوتاکس
• جراحی: فوق تخصص ارتوپدی ممکن است عمل جراحی را برای درمان برخی از دلایل لرزش دست مانند آسیب مغزی یا سندرم تونل کارپال توصیه کند
• مراجعه به روان‌پزشک: خوشبختانه، درمان لرزش دست عصبی ناشی از افسردگی، اضطراب و اختلال استرس پس از سانحه با مراجعه به روان‌پزشک امکان‌پذیر است. اگر از استرس یا مشکلات روانی به همراه لرزش دست رنج می‌برید، از پزشک خود بخواهید شما را به روان‌پزشک یا متخصص سلامت روان دیگری ارجاع دهد. متخصص سلامت روان ممکن است از انواع روان‌درمانی مانند رفتاردرمانی شناختی برای درمان دلایل روانی استفاده کند

چگونه از لرزش دست پیشگیری کنیم؟

روش‌های پیشگیری از لرزش دست عبارت‌اند از:

• هر شب حداقل 7 ساعت بخوابید: لرزش‌های قابل‌توجه اغلب ناشی از کمبود خواب هستند. خواب به تنظیم ضربان قلب و فشارخون کمک می‌کند؛ بنابراین، برای کاهش لرزش، هر شب حداقل 7 ساعت بخوابید و از استفاده از گوشی همراه پیش از خوابیدن خودداری کنید تا خواب باکیفیتی داشته باشید. هر صبح در زمان‌های مشخصی بیدار شوید تا به تنظیم ریتم شبانه‌روزی، بهبود کیفیت خواب و پیشگیری از لرزش دست کمک کنید
• از مصرف الکل خودداری کنید: الکل می‌تواند لرزش عصبی دست را به مدت 30 دقیقه کاهش دهد؛ ولی، زمانی که اثر الکل از بین برود، لرزش دست‌هایتان بدتر خواهد شد؛ بنابراین، مصرف الکل را به‌صورت کامل قطع کنید یا مصرف آن را کاهش دهید تا از این علامت پیشگیری کنید
• مصرف محرک‌هایی مانند نیکوتین و کافئین را متوقف کنید: کافئین که در چای، قهوه و نوشابه وجود دارد، می‌تواند اعصاب را تحریک کند و منجر به لرزش دست شود؛ بنابراین، از مصرف نوشیدنی‌های ذکرشده خودداری کنید و نوشیدنی‌های بدون کافئین مانند آب و دم‌نوش را به جای آن‌ها بنوشید. همچنین از کشیدن سیگار، استفاده از سیگار الکترونیکی یا جویدن تنباکو خودداری کنید؛ زیرا، این محصولات نیز می‌توانند باعث لرزش دست‌ها شوند. با پزشک خود درباره ترک آن‌ها صحبت کنید
• تکنیک‌های آرام‌سازی را تمرین کنید: موقعیت‌های استرس‌زا مانند سخنرانی در جمع می‌توانند باعث لرزش خفیف دست‌ها شوند. این لرزش‌ها بسیار متداول هستند. برای پیشگیری از این لرزش‌ها، از این تکنیک‌ها استفاده کنید: تمرینات تنفسی عمیق، یوگا، مدیتیشن ذهن‌آگاهی، رایحه‌درمانی و گوش‌دادن به موسیقی
• غذاهای غنی از ویتامین B1 مانند غلات کامل و تخم‌مرغ بخورید: کمبود ویتامین B1 که با نام تیامین شناخته می‌شود، می‌تواند علت لرزش دست و دیگر بخش‌های بدن باشد. برای پیشگیری از کمبود این ویتامین، برنج سفید و قهوه‌ای، غلات غنی‌شده، نان گندم کامل، تخم‌مرغ، نخودسبز، لوبیاسیاه، سیب‌زمینی، ماهی و جگر را به رژیم غذایی خود بیفزایید یا با پزشک خود درباره مصرف مکمل‌های B1 صحبت کنید

چه زمانی برای لرزش دست به پزشک مراجعه کنیم؟

لرزش دست می‌تواند زندگی روزمره شما را مختل کند و ناراحت‌کننده باشد. به خاطر داشته باشید بیماری‌های بسیاری می‌توانند علت لرزش دست باشند؛ بنابراین، اگر علائم زیر را به همراه این علامت تجربه می‌کنید، به پزشک مراجعه کنید:

• تغییر در هوشیاری
• تغییر در بینایی
• لرزش غیرقابل‌کنترل
• مشکلات تعادلی
• تغییر در دمای بدن
• تعریق بیش از اندازه
• مشکل در صحبت‌کردن یا برقراری ارتباط

همچنین اگر لرزش دست‌هایتان شدید یا مداوم هستند، باید هر چه سریع‌تر به پزشک باتجربه‌ای مانند پزشکان کلینیک دست و شانه پزشک اول مراجعه کنید.

جمع‌بندی

شما ممکن است لرزش را در یکی از دست‌ها یا هر دو آن‌ها در همه اوقات یا تنها در موقعیت‌های خاص تجربه کنید. در این مطلب، به سؤال «لرزش دست نشانه چیست» پاسخ دادیم و به روش‌های درمان آن پرداختیم. گفتیم که بیماری‌ها و مشکلات عصبی و روانی مختلفی می‌توانند علت لرزش دست باشند و داروها، جراحی و رفتاردرمانی شناختی می‌توانند به درمان آن کمک کنند.

از نادیده‌گرفتن یا تحمل‌کردن این علامت خودداری کنید؛ زیرا، ممکن است نشانه بیماری‌های خطرناکی مانند ام‌اس یا پارکینسون باشد و به درمان نیاز داشته باشد. حتی اگر این علامت ناشی از بیماری‌های خطرناک نباشد، بهتر است برای درمان آن‌ها به پزشکان باتجربه‌ای مانند پزشکان کلینیک پزشک اول مراجعه کنید تا از پریشانی عاطفی و جسمی مرتبط با آن جلوگیری کنید. همین‌الان اولین قدم را برای درمان لرزش‌هایی که شما را خجالت‌زده می‌کنند، بردارید.