پارگی منیسک زانو آیا بدون جراحی درمان می‌شود؟

پارگی منیسک زانو یکی از شایع‌ترین آسیب‌هایی است که منجر به بروز درد در ناحیه زانو می‌شود؛ اما قابل‌ترمیم است. این آسیب در اثر حرکت پیچشی زانو هنگام تحمل وزن ایجاد می‌شود و علائم مختلفی دارد.‌‌ افرادی که با درد ناشی از پارگی منیسک درگیر هستند، برای درمان قطعی این مشکل باید به کلینیک فوق تخصصی ارتوپدی زانو درد مراجعه کنند. در این مقاله قصد داریم درباره علائم پارگی مینیسک زانو، انواع پارگی مینیسک زانو، عوارض و نحوه پیشگیری و روش‌های تشخیص از پارگی مینیسک زانو و راه‌های درمان پارگی مینیسک زانو صحبت کنیم.

پارگی منیسک زانو چیست؟

پارگی منیسک زانو یکی از شایع‌ترین آسیب‌هایی است که به دلایل مختلف از جمله افزایش سن و انجام ورزش‌های تماسی و در اثر پاره‌شدن غضروف C شکل زانو ایجاد می‌شود. هرگونه فعالیتی که باعث شود فرد زانوی خود را بچرخاند یا بپیچاند به‌طوری که تمام وزن روی زانو بیفتد، منجر به پارگی مینیسک می‌شود. هر یک از زانوها دارای دو تکه غضروف C شکل به نام مینیسک هستند که مانند یک بالشتک بین استخوان پا و ران قرار گرفته‌اند و به مفصل زانوها اجازه می‌دهند که به‌راحتی و بدون درد حرکت کنند.

علائم پارگی منیسک زانو چیست؟

از مهم‌ترین علائم پارگی منیسک زانو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شنیدن صدای تق یا احساس ترکیدگی هنگام پارگی منیسک
• درد فوری و موضعی در ناحیه آسیب‌دیده
• متورم و سفت‌شدن زانو دو تا سه روز بعد از پارگی مینیسک
• عدم توانایی در حرکت‌دادن زانو در دامنه کامل حرکتی
• احساس خالی‌کردن زانو
• احساس درد هنگام چرخاندن زانو
• احساس درد در زمان صاف‌کردن زانو
• قفل‌شدن زانو و عدم حرکت آن
• احساس ضعف و ناپایداری در زانو
• کاهش دامنه حرکتی
• دشواری در خم‌ و راست‌کردن‌ پا
• احساس لغزش و سستی در زانو
• احساس درد در هنگام لمس زانوی آسیب‌دیده

انواع پارگی مینیسک زانو

پارگی منیسک زانو انواع مختلفی دارد که در ادامه این بخش به معرفی آن‌ها پرداخته‌ایم:

• پارگی شعاعی منیسک زانو (Radial Tear): این نوع پارگی را می‌توان به‌عنوان متداول‌ترین پارگی مینیسک زانو معرفی کرد. برای درمان پارگی شعاعی منیسک زانو باید از روش جراحی استفاده کرد.
• پارگی افقی منیسک زانو (Horizontal Tear): این نوع پارگی به راحتی قابل‌ترمیم است و در عرض دو ناحیه گسترش پیدا می‌کند. جراح الیاف محیطی منیسک را به جای حذف کردن به‌هم می‌دوزد تا ترمیم شوند
• پارگی ناقص منیسک زانو (Incomplete Tear):  پارگی ناقص که پارگی درون مینیسکی نیز معروف است، به جراحی نیازی ندارد؛ اما باعث شروع تغییرات دژنراتیو در منیسک زانو می‌شود و مشکل اسی نیست
• پارگی پیچیده منیسک زانو (Complex Tear): در این نوع پارگی نشانه‌هایی از پارگی‌های افقی و شعاعی دیده می‌شود. برای درمان این نوع پارگی جراح منیسک را بر می‌دارد
• پارگی فلپ منیسک زانو (Flap Tear): این نوع پارگی نیز دارای الگوی غیرمعمول بوده و با گرفتگی زانو همراه است. جراح برای درمان این مشکل بخش کوچکی ار منیسک را برمی‌دارد
• پارگی باکت هندل منیسک زانو (Bucket Handle Tear): این نوع پارگی به پارگی شعاعی منیسک شباهت زیادی دارد؛ اما بخش زیادی از منیسک در آن درگیر می‌شود. برای درمان این نوع پارگی منیسک باید زانو به‌صورت فوری جراحی شود

علت پارگی مینیسک زانو

پارگی منیسک زانو علت‌های مختلفی دارد. از مهم‌ترین علل می‌توان به مواردی شامل آسیب‌های ورزشی، افزایش سن، چاقی و نوع مینیسک اشاره کرد. در ورزش‌های تماسی مانند بسکتبال، فوتبال، اسکات عمیق، هاکی و وزنه‌برداری فشار زیادی به زانو وارد می‌شود. احتمال پیچ‌خوردن و بیش‌ از حد خم‌شدن زانو در این ورزش‌ها زیاد است. به همین دلیل در این ورزش‌ها علاوه‌ بر پارگی منیسک زانو احتمال وقوع آسیب‌های دیگری مانند پارگی رباط‌های صلیبی و وثیقه نیز وجود دارد.

با افزایش سن غضروف‌ها به‌مرور‌زمان دچار ساییدگی و فرسایش می‌شوند و همین امر موجب کاهش انعطاف‌پذیری آن‌ها می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که از هر ده نفر بیمار بالای 65 سال 6 نفر دچار پارگی منیسک هستند. در بسیاری از مواقع این پارگی هرگز با علائم مشکل‌سازی همراه نیست.

هر چه وزن یک فرد بیشتر باشد، فشار بیشتری به زانوهای او وارد می‌شود و احتمال پارکی و آسیب‌پذیری منیسک در او افزایش می‌یابد. غضروف‌ منیسک در حالت طبیعی به صورت هلالی یا C شکل است. در برخی از افراد شکل این غضروف متفاوت و به‌ شکل دیسک یا بیضی است. این نوع منیسک زانو نسبت به منیسک‌های C شکل ضخیم‌تر و احتمال پارگی آن بیشتر است.

چه کسانی در معرض پارگی مینیسک زانو قرار دارند؟

ورزشکارانی که در فعالیت‌های ورزشی خود حرکاتی مانند چرخش و پیچش تهاجمی انجام می‌‌دهد، بیشتر از سایر افراد در معرض پارگی منیسک زانو قرار دارند. به‌عنوان مثال در ورزشکاران ورزش‌های تماسی مانند فوتبالیست‌ها، تکواندوکارها، بسکتبالیست‌ها، تنیس‌بازها و وزنه‌بردارها ریسک پارگی مینیسک زانو بیشتر است؛ البته افراد چاق و مسن نیز در گروه افرادی قرار می‌گیرند که در معرض پارگی مینیسک قرار دارند.

عوارض ناشی از پارگی مینیسک زانو

مهم‌ترین عوارض ناشی از پارگی منیسک زانو عبارت‌اند از:

• بی‌ثباتی زانو
• درد پایدار و متداوم
• ورم زانو
• ناتوانی در چرخش زانو
• افزایش خطر ابتلا به آرتروز
• درد شدید و اذیت‌کننده
• احساس قفل‌شدگی زانو
• ایجاد صدای تق‌تق در زانو
• کاهش عملکرد و ناتوانی زانو
• آسیب‌دیدگی دائمی منیسک
• محدودیت حرکتی و التهاب مزمن

روش های تشخیص پارگی مینیسک زانو

پزشکان متخصص ارتوپد برای تشخیص پارگی منیسک زانو از روش‌های زیر استفاده می‌کنند:

• پرسیدن شرح‌‌حال بیمار و جزئیات مربوط به درد
• معاینه‌ فیزیکی و لمس زانو
• ارزیابی ثبات رباط‌های زانو
• بررسی دامنه حرکتی مفصل زانو
• آزمایش قدرت عضلات چهارسر ران و عضله همسترینگ
• ارزیابی ساختارهای داخلی زانو با استفاده از تست پارگی مینیسک زانو Ege و مک‌ موری
• تصویربرداری از زانو با اشعه ایکس
• تصویربرداری با ام‌‌آرآی
• تصویربرداری از طریق آرتروسکوپی زانو

آیا پارگی مینیسک زانو ترمیم می‌شود؟

پارگی مینسک زانو می‌تواند به طور خودبه‌خود ترمیم شود، اما این فرآیند معمولاً زمان‌بر است و به شدت پارگی بستگی دارد. در موارد خفیف، استراحت، فیزیوتراپی و درمان‌های غیرجراحی می‌توانند به بهبود کمک کنند. اما در پارگی‌های شدیدتر، ممکن است نیاز به جراحی برای ترمیم مینسک باشد. در هر صورت، مشاوره با پزشک متخصص برای تعیین بهترین روش درمان ضروری است.

نحوه پیشگیری از پارگی مینیسک زانو

برای پیشگیری از پارگی منیسک زانو باید اقدامات زیر را انجام دهید:

• توجه به نرمش و گرم‌کردن بدن قبل از هر نوع فعالیت‌ ورزشی
• تقویت عضلات تثبیت‌کننده و نگهدارنده زانو
• تقویت عضلات پا برای جلوگیری از واردشدن فشار به مفصل زانو
• استفاده از بریس برای زانوهای ضعیف و نامتعادل
• توجه به ورزش منظم برای تقویت پاها

راه های درمان پارگی مینیسک زانو

برای درمان پارگی مینیسک زانو راه‌های مختلفی وجود دارد. از مهم‌ترین راه‌های درمان این مشکل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

روش گیاهی و طب سنتی

یکی از روش‌های درمان پارگی منیسک زانو استفاده از درمان گیاهی و طب سنتی است. در این روش برای تسکین درد و درمان آن از گیاهانی مانند زنجبیل، فلفل تند هندی،‌ چای‌ سبز، برگ‌های قاصدک و سرکه سیب استفاده می‌کنند. در طب سنتی از روغن برای پارگی مینیسک زانو استفاده می‌شود‌. ماساژ زانو با روغن‌های گیاهی مانند روغن اکالیپتوس، روغن خراطین، روغن آرنیکا، روغن آووکادو، ترکیب روغن‌‌زیتون، روغن نعناع و روغن اکالیپتوس و ترکیب روغن سیر و روغن خردل تاثیر زیادی در کاهش علائم پارگی مینیسک زانو دارد.

راهکارهای رایج خانگی

اگر آسیب‌دیدگی منیسک زانو جزئی باشد، با راهکارهای خانگی نیز می‌توان این مشکل را درمان کرد. از رایج‌ترین راهکارهای خانگی درمان پارگی مینیسک زانو می‌توان به مواردی مانند استفاده از کمپرس یخ برای کاهش درد و التهاب زانو، استراحت کردن و پرهیز از فعالیت سنگین، بالا نگه‌داشتن زانو به‌منظور کاهش میزان ورم، پوشیدن‌ بانداژ فشاری یا جوراب برای کاهش درد و ورم زانو اشاره کرد. سوالی که برای بسیاری از افراد مبتلا به این مشکل پیش می‌آید این است که آیا پیاده روی برای پارگی مینیسک زانو ضرر دارد؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که اگر پارگی مینیسک با درد شدید همراه باشد، نباید پیاده‌روی کرد؛ اما با متوقف‌شدن درد امکان پیاده‌روی وجود دارد.

استفاده از زانوبند طبی

یکی از بهترین راه‌های درمان پارگی مینیسک زانو بدون جراحی، استفاده از زانوبند طبی است. زانوبند طبی با ثابت نگه‌داشتن زانو از واردشدن فشار به آن و ایجاد درد جلوگیری می‌کند. پزشک زمانی زانوبند را برای بیمار تجویز می‌کند که شدت پارگی منسیک زانو زیاد نباشد.

دارودرمانی

دارودرمانی نیز یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان پارگی مینیسک زانو است. داروها حتما باید طبق تشخیص پزشک و بعد از بررسی‌ زانوی فرد بیمار تجویز شوند. داروهایی که برای درمان و کاهش درد ناشی از پارگی مینیسک زانو تجویز می‌شوند، عبارت‌اند از: داروهای غیراستروئیدی و ضد التهابی مانند ناپروکسن و ایبوپروفن و داروی استامینوفن. استامیتوفن در کاهش التهاب زانو تأثیری ندارد؛ اما به مدیریت و کنترل درد آن کمک زیادی می‌کند.

روغن برای پارگی مینیسک زانو

در ادامه، لیستی از بهترین روغن‌ها برای پارگی مینیسک زانو ارائه شده است:

• روغن سیاه‌دانه (Nigella Sativa): این روغن خاصیت ضدالتهابی و ضد درد داشته و به کاهش التهاب مفصل و درد زانو کمک می‌کند.
• روغن زنجبیل: این روغن دارای خواص ضد التهابی قوی.بوده و با افزایش جریان خون در ناحیه مورد نظر، به کاهش درد کمک می‌کند.
• روغن کندر: کندر خاصیت ترمیم بافتی دارد و به بازسازی بهتر مفصل کمک می‌کند.
• روغن اکالیپتوس: این روغن خاصیت  بی‌حس‌کننده و ضد درد داشته و باعث خنک شدن موضع و کاهش التهاب می‌شود.
• روغن آرنیکا (Arnica): از این روغن در طب سنتی برای تسکین درد عضلات و مفاصل استفاده می‌شود.
• روغن خراطین (Earthworm Oil): این روغن به‌ویژه در طب سنتی ایران برای تقویت عضلات و بهبود خون‌رسانی به بافت‌ها کاربرد دارد.
• روغن زیتون (Olive Oil): این روغن سرشار از اسیدهای چرب مفید مانند اولئیک اسید و آنتی‌اکسیدان‌هایی مثل پُلی‌فنول‌ها و ویتامین E بوده و خاصیت صد آلتهابی طبیعی دارد
• روغن هسته زردآلو (Apricot Kernel Oil): این روغن  غنی از ویتامین E و A بوده و  دارای خواص ضد التهابی و تسکین‌دهنده است.
• روغن خراطین (Earthworm Oil): به‌ویژه در طب سنتی ایران برای تقویت عضلات و بهبود خون‌رسانی به بافت‌ها کاربرد دارد.
• روغن بابونه (Chamomile Oil): کاهش التهاب، درد و گرفتگی عضلات مفصل.

فیزیوتراپی

یکی دیگر از روش‌های درمان پارگی مینیسک زانو که پزشک آن را بعد از تسکین درد‌های ناشی از آسیب‌دیدگی منیسک تجویز می‌کند، فیزیوتراپی است. در این روش فیزیوتراپیست با استفاده از حرکات کششی و تقویت‌کننده باعث تقویت و ثبات عضلات اطراف زانو می‌شود. برای کسب نتیجه موفقیت‌آمیز جلسات فیزیوتراپی باید به مدت 4 تا 6 هفته به‌ طول بینجامد.  

تزریق کورتیزون و پی ار پی

در بهترین کلینیک فوق تخصصی ارتوپدی زانو درد پزشکان برای کاهش درد ناشی از پارگی مینیسک زانو از روش‌های غیرتهاجمی تزریق کورتیزون و پی ار پی نیز استفاده می‌شود. کورتیزون در تسکین التهاب و درد زانو تأثیر زیادی دارد. با تزریق PRP یا پلاکت غنی از پلاسما (Platelet-Rich Plasma) به زانو بافت آسیب‌دیده شروع به بازسازی می‌کند‌.

جراحی

اگر هیچ یک از راهکارهای درمانی شامل درمان با روش گیاهی و طب سنتی،‌ درمان‌های خانگی، استفاده از زانوبند طبی، دارودرمانی، فیزیوتراپی و تزریق کوزتیزون و پی ار پی تاثیری در بهبود پارگی منیسک زانو نداشته باشد و علائم آن روزبه‌روز بدتر شود، پزشک از روش جراحی برای درمان این مشکل استفاده می‌کند. در جراحی منیسک زانو جراح بر اساس میزان آسیب از روش‌هایی مانند ترمیم منیسک (Meniscal Repair)، منیسکتومی جزئی (partial Meniscectomy)، منیسکتومی کامل (Total Meniscectomy)، جراحی میکرو شکستگی (Microfracture Surgery) و آرتروسکوپی زانو (Arthroscopic Repair) استفاده می‌کند.

جمع‌بندی

در این مقاله راجع‌به یکی از شایع‌ترین آسیب‌های زانو یعنی پارگی مینیسک صحبت کردیم. موضوعاتی که در این مطلب به آن‌ها پرداخته شد، شامل پارگی منیسک زانو و علائم آن، علت پارگی مینیسک زانو، افراد مستعد این آسیب، انواع پارگی منیسک، عوارض ناشی از پارگی منیسک و نحوه پیشگیری از آن، روش‌های تشخیص و راهکارهای درمان پارگی مینیسک زانو است. اگر خودتان یا یکی از نزدیکانتان دچار پارگی مینیسک زانو شدند، حتما به یکی از بهترین کیلینک‌های فوق‌تخصصی ارتوپدی زانو‌درد از جمله کلینیک پزشک ارتوپد مراجعه کنید تا پزشک متخصص ارتوپد بعد از بررسی‌های لازم بهترین روش درمان را برای شما تجویز کند.