ام آر آی زانو: چگونه این روش تصویربرداری به شما کمک می‌کند؟
زانو بزرگ‌ترین و آسیب‌پذیرترین مفصل در بدن محسوب می‌شود. پارگی بافت نرم، دررفتگی کشکک و شکستگی از متداول‌ترین مشکلات زانو هستند. آزمایش اشعه ایکس تنها شکستگی استخوان را نشان می‌دهد؛ ولی آزمایش ام آر آی زانو می‌تواند به تشخیص آسیب‌های استخوان، غضروف، تاندون و رباط زانو کمک کند. در ادامه این مطلب، شما را با هر آنچه باید درباره این آزمایش بدانید، مانند نحوه انجام، کاربردها، مزایا و مراقبت‌های قبل و بعد از آن آشنا می‌کنیم.
ام آر آی زانو چیست؟
تصویربرداری تشدید مغناطیسی زانو یا ام آر آی زانو با استفاده از آهن‌رباهای قوی، امواج رادیویی و رایانه، تصویر دقیقی از داخل زانو ایجاد می‌کند. پزشکان با کمک این آزمایش، می‌توانند بافت‌های نرم درون مفصل زانو را ببینند و بهترین روش‌های درمانی را تجویز کنند. دستگاه ام‌آرآی شبیه به لوله‌ای توخالی و بزرگ به نظر می‌رسد.
در طول این آزمایش تصویربرداری، متخصص رادیولوژی ممکن است از شما بخواهد هر گونه فلز مانند جواهرات، عینک یا ساعت را دربیاورید تا تصاویر تار نشوند. سپس از شما خواهد خواست روی میزی که به درون لوله توخالی خواهد رفت، دراز بکشید. در مرحله بعدی، ممکن است رنگ مخصوصی به نام ماده حاجب را به شما تزریق کند تا تصاویر زانو واضح‌تر شوند. در مرحله آخر، بخش پایینی بدن شما به درون لوله توخالی خواهد رفت تا دستگاه از زانوی شما تصویربرداری کند.
شما هیچ‌گونه ناراحتی را تجربه نخواهید کرد؛ ولی اگر این آزمایش تصویربرداری را برای اولین‌بار انجام می‌دهید، صداهای بلند دستگاه ممکن است شما را شوکه کنند. متخصص رادیولوژی ممکن است هدفون یا گوش‌گیر به شما بدهد تا از این امر جلوگیری کند. پس از آزمایش، می‌توانید به‌تنهایی به خانه بازگردید و فعالیت‌های روزمره خود را همانند روزهای گذشته انجام دهید.
کاربرد و مزایای ام آر آی زانو
اگر بافت نرم زانوی شما آسیب دیده است، ممکن است به MRI زانو نیاز داشته باشید. پزشکان ممکن است این آزمایش تصویربرداری را برای تشخیص یا بررسی موارد زیر تجویز کنند:
- غضروف یا عضلات آسیب‌دیده
- پارگی منیسک (غضروف هلالی‌شکل)، تاندون‌ها و رباط‌ها
- هر گونه شکستگی استخوان با پارگی رباط
- شکستگی ترابکولار که به شکستگی بخش اسفنجی انتهای استخوان گفته می‌شود
- کبودی استخوان
- دررفتگی، آسیب یا درد کشکک
- تجمع مایعات در مفصل
- عفونت زانو که با نام استئومیلیت شناخته می‌شود
- قفل‌شدن زانو در هنگام راه‌رفتن
- قطعات شکسته استخوان که در آزمایش اشعه ایکس دیده نمی‌شوند
- ناپایداری زانو که با نام خالی‌کردن زانو شناخته می‌شود
- دردی که با روش‌های درمانی مختلف بهبود نمی‌یابد
- آسیب‌های مرتبط با آرتریت
- تومورهای استخوانی در مفصل زانو
- درد یا مشکلات مزمن پس از جراحی زانو
ام‌آرآی زانو مزایای مختلفی دارد که عبارت‌اند از:
- تصویربرداری دقیق: آزمایش اشعه ایکس و سی‌تی‌اسکن ممکن است نتوانند بافت‌های نرم را به‌صورت واضح نشان دهند؛ ولی ام‌آرآی می‌تواند تصاویری با وضوح بالا از بافت‌های نرم زانو مانند رباط‌ها، تاندون‌ها، غضروف و عضلات ایجاد کند
- غیرتهاجمی: ام‌آرآی به جراحی یا تزریق داروی بیهوشی یا بی‌حس‌کننده نیاز ندارد. ماده حاجبی که ممکن است به افراد تزریق شود، معمولا خطرناک نیست
- تشخیص دقیق: این آزمایش به تشخیص دقیق مشکلات و بیماری‌های زانو مانند پارگی رباط، آسیب غضروف، آسیب‌های منیسک و تومورها کمک می‌کند
- تشخیص زودهنگام: این آزمایش امکان تشخیص زودهنگام مشکلات مفاصل و تغییرات دژنراتیو را پیش از بدترشدن آن‌ها فراهم می‌کند
- دوره نقاهت ندارد: پس از این آزمایش، افراد مجبور نیستند استراحت کنند و می‌توانند بلافاصله فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهند
- کمک به درمان مشکلات زانو: این آزمایش با ارائه اطلاعات دقیق درباره ساختارهای داخلی زانو، می‌تواند به تجویز بهترین روش‌های درمانی غیرجراحی و جراحی کمک کند
تفسیر جواب ام آر آی زانو
درک کامل آناتومی زانو و توانایی تشخیص تغییرات طبیعی مرتبط با سن از آسیب واقعی برای تفسیر دقیق جواب ام‌آرآی ضروری هستند. خوب است بدانید که تفسیر جواب این آزمایش ممکن است حتی برای متخصصان رادیولوژی باتجربه نیز دشوار باشد؛ بنابراین، به‌جای تلاش برای تفسیر جواب آزمایش در خانه، به متخصص ارتوپدی باتجربه‌ای مانند متخصصان کلینیک ارتوپدی پزشک اول مراجعه کنید.
عوارض MRI زانو
ام آر آی زانو از اشعه استفاده نمی‌کند؛ بنابراین، برای بیشتر افراد بسیار ایمن است و خطرات کمی دارد. عوارض این آزمایش تصویربرداری عبارت‌اند از:
- عوارض مرتبط با دستگاه‌های پزشکی و فلزات: اگر دستگاهی مانند ضربان‌ساز یا پمپ انسولین در بدن خود دارید، آهن‌رباهای قوی دستگاه ام‌آرآی می‌توانند عملکرد آن را مختل کنند. همچنین این آهن‌رباها ممکن است باعث گرم‌شدن یا حرکت قطعات فلز درون بدن شما مانند گلوله شوند. برای جلوگیری از این مشکلات، مطمئن شوید که پزشک از وجود دستگاه‌های پزشکی و فلزات در بدن شما مطلع است. اگر این آزمایش برای شما مناسب نباشد، پزشک ممکن است آزمایش دیگری را برای بررسی زانوی شما تجویز کند
- واکنش آلرژیک به ماده حاجب: در صورت استفاده از ماده حاجب، احتمال بروز واکنش آلرژیک وجود دارد؛ ولی، اغلب خفیف است و با کمک داروها برطرف می‌شود. اگر دچار واکنش آلرژیک شوید، ممکن است علائمی مانند کهیر، خارش چشم، حالت تهوع، سردرد یا درد در اطراف محل تزریق را تجربه کنید. در موارد نادر، نوعی ماده حاجب به نام گادولینیوم می‌تواند افراد مبتلا به بیماری کلیوی را دچار واکنشی به نام فیبروز سیستمیک نفروژنیک کند. این واکنش می‌تواند منجر به ضخیم‌شدن پوست، اندام‌ها و بافت‌ها شود
هزینه ام آر آی زانو
عوامل مختلفی روی هزینه ام‌آرآی زانو تأثیر می‌گذارند که عبارت‌اند از:
- نوع ام‌آرآی: ام‌آرآی با ماده حاجب از ام‌آرآی ساده گران‌تر است؛ زیرا قیمت ماده حاجب نیز به هزینه کل اضافه می‌شود و زمان تصویربرداری بیشتر از نوع دیگر است
- محل مرکز ام‌آرآی: هزینه ام‌آرآی در بیمارستان دولتی با هزینه ام‌آرآی در کلینیک خصوصی یا مرکز تصویربرداری تخصصی یکسان نیست. همچنین هزینه این آزمایش در شهرها ممکن است بالاتر باشد
- فناوری و تجهیزات: هزینه انجام آزمایش با دستگاه‌های MRI پیشرفته‌ای مانند دستگاه‌های 1.5T MRI یا 3T MRI یا در مراکزی با فناوری پیشرفته بیشتر است
- تجربه متخصص رادیولوژی: هزینه آزمایش ام‌آرآی به تجربه متخصص رادیولوژی نیز بستگی دارد. متخصصان رادیولوژی باتجربه ممکن است هزینه بیشتری دریافت کنند
- منطقه جغرافیایی: هزینه انجام این آزمایش به منطقه و کشور نیز بستگی دارد. برخی از مناطق یا کشورها خدمات درمانی مقرون‌به‌صرفه‌تری را ارائه می‌دهند
- پوشش بیمه: بسته به بیمه درمانی شما، هزینه این آزمایش ممکن است به‌صورت کامل یا جزئی توسط شرکت بیمه پرداخت شود
مراقبت های قبل ام آر آی زانو
ام آر آی زانو آزمایشی نسبتا سریع و ساده است. پزشک ممکن است از شما بخواهد چهار الی شش ساعت قبل از آزمایش از خوردن و آشامیدن خودداری کنید. در بیشتر موارد، بلافاصله پس از آن، می‌توانید فعالیت‌های روزمره خود را همانند روزهای پیشین انجام دهید. حتما اقدامات زیر را قبل از انجام این آزمایش انجام دهید:
- همه فلزات را حذف کنید: دستگاه ام‌آرآی از آهن‌رباهای قدرتمند ساخته شده است؛ بنابراین، به هر گونه فلزی بسیار حساس است. این دستگاه می‌تواند باعث شود فلزات حتی در درون بدن شما گرم شوند یا حرکت کنند. همچنین هر گونه فلزی می‌تواند تصاویر ام‌آرآی را تار کند؛ بنابراین، زمانی که روی میز دستگاه ام‌آرآی دراز می‌کشید، نباید وسایلی مانند جواهرات، سنجاق‌سر، زیپ، پیرسینگ بدن، ساعت، سمعک، چاقوی جیبی و عینک را به همراه داشته باشید
- پزشک را از وجود دستگاه در بدن خود مطلع کنید: آهن‌رباهای قوی دستگاه ام‌آرآی می‌توانند باعث خراب‌شدن برخی از دستگاه‌های پزشکی شوند؛ بنابراین، اگر دریچه قلب مصنوعی، استنت، دفیبریلاتور، ضربان‌ساز، ایمپلنت حلزون گوش، ایمپلنت فلزی یا کلیپس‌های فلزی در بدن خود دارید، پیش از آزمایش به پزشک یا متخصص رادیولوژی اطلاع دهید. بسیاری از افرادی که دستگاه پزشکی یا فلز در بدن خود دارند، می‌توانند این آزمایش را انجام دهند؛ ولی در برخی اوقات، پزشک ممکن است آزمایش دیگری را به آن‌ها پیشنهاد دهد
- اگر به کلاستروفوبیا مبتلا هستید، به پزشک اطلاع دهید: اگر به کلاستروفوبیا (تنگناهراسی) مبتلا هستید، پزشک ممکن است داروهایی به شما بدهد تا در طول آزمایش آرامش داشته باشید. در برخی اوقات، پزشکان ممکن است افراد مبتلا به تنگناهراسی را به مراکزی با دستگاه ام‌آرآی باز ارجاع دهند؛ زیرا این دستگاه دارای لوله‌ای توخالی نیست و دو طرف آن باز هستند
- اگر باردار هستید، به پزشک اطلاع دهید: در برخی اوقات، به‌ویژه در مواردی که اشعه ایکس ممکن است به جنین آسیب بزند، از ام‌آرآی برای تشخیص و بررسی برخی از انواع شکستگی‌ها استفاده می‌شود. این آزمایش بی‌خطر است؛ ولی معمولا در طول سه‌ماهه اول بارداری تجویز نمی‌شود
- اگر دچار بیماری کلیوی هستید، به پزشک اطلاع دهید: اگر پزشک ام‌آرآی با ماده حاجب را برای شما تجویز کرده است، حتما پزشک را از بیماری‌های کلیوی خود مطلع کنید؛ زیرا ماده حاجب می‌تواند باعث ایجاد عوارضی مانند فیبروز سیستمیک نفروژنیک شود
مراقبت پس از ام آر آی زانو
در بیشتر اوقات، آزمایش ام‌آرآی به مراقبت خاصی نیاز ندارد. اگر پزشک آزمایش ام‌آرآی ساده را برای شما تجویز کرده است، بلافاصله پس از آن می‌توانید فعالیت‌های عادی روزمره خود را بدون هیچ‌گونه محدودیتی انجام دهید؛ زیرا غیرتهاجمی است و از اشعه برای تصویربرداری استفاده نمی‌کند. همچنین ازآنجایی‌که معمولا هیچ‌گونه عوارض خطرناکی ندارد، لازم نیست تحت‌نظر پزشک قرار بگیرید. اگر پزشک آزمایش ام‌آرآی با ماده حاجب را برای شما تجویز کرده است، اقدامات زیر را پس از آن انجام دهید:
- آب کافی بنوشید تا ماده حاجب سریع‌تر از بدن شما دفن شود
- اگر علائم واکنش‌های آلرژیک مانند راش، خارش یا مشکل در تنفس را تجربه می‌کنید، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید
- اگر دچار تنگناهراسی یا اضطراب هستید و پزشک داروی آرامش‌بخش به شما داده است، استراحت را در اولویت قرار دهید و از انجام فعالیت‌های سنگین به مدت 24 ساعت خودداری کنید
- حتما نتایج آزمایش خود را به پزشک نشان دهید و درباره گام‌های بعدی درمان یا تشخیص با او صحبت کنید
جمع‌بندی
آزمایش ام آر آی زانو از آهن‌رباهای قوی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویری دقیق از داخل زانو استفاده می‌کند و برخلاف آزمایش اشعه ایکس، از اشعه کمک نمی‌گیرد. پزشکان با کمک آزمایش MRI، می‌توانند بافت‌های نرم زانو را ببینند، آسیب‌های غضروف، تاندون، رباط و کشکک زانو را تشخیص دهند و بهترین روش درمان را تجویز کنند.
کلینیک تخصصی زانو پزشک اول که یکی از بهترین مراکز تصویربرداری در تهران محسوب می‌شود، طیف وسیعی از آزمایش‌های ام‌آرآی مانند ام‌آرآی زانو، ام‌آرآی لگن، ام‌آرآی ستون فقرات و ام‌آرآی شکم را ارائه می‌دهد. متخصصان رادیولوژی و تکنسین‌های باتجربه این کلینیک از به‌روزترین و پیشرفته‌ترین فناوری‌ها برای ایجاد تصاویری دقیق از داخل زانو استفاده می‌کنند. همین‌امروز می‌توانید برای استفاده از خدمات پیشرفته این کلینیک اقدام کنید و اولین قدم را برای خداحافظی با مشکلات زانوی خود بردارید.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید